غلام رضا بایزان منش مرد اخلاق تئاتر مشهد بود

حدود دو ماه پیش بود که از حال ناخوش غلام رضا بایزان منش، پیشکسوت تئاتر و تلویزیون مشهد، خبردار شدیم و برای جویا شدن احوالش با او تماس گرفتیم.

این هنرمند با تمام تواضع و فروتنی از هیچ کسی گلایه نکرد و با اشاره به ناراحتی معده اش گفت: «تئاتر استرس بسیار زیادی دارد؛ ما تئاتری ها هم چندان به خودمان توجه نمی کنیم و گاهی به دلیل فشار کاری صبحانه، ناهار و شام را فراموش می کنیم.»

زنده یاد بایزان منش همچنین ابراز امیدواری کرد که بتواند دوباره روی صحنه تئاتر و برنامه های تلویزیونی حضور پیدا کند. اما فرصتی نیافت تا دوباره در کنار دوستان و همکارانش فعالیت هنری اش را ادامه دهد و بعد از دو ماه مبارزه با بیماری، روز گذشته در قطعه هنرمندان بهشت رضا آرام گرفت.

بایزان منش متولد 1332 در مشهد با اخلاق خوبش در میان اهالی تئاتر زبانزد بود و اغلب در آثار مذهبی به ایفای نقش می پرداخت، با نمایش «سرنوشت» وارد حیطه بازیگری شد و در ادامه با تئاترهای دیگر چون «چوب به دست ها»، «سیاه زنگی، مرد فرنگی، د ایره زنگی»، «شب بیست و یکم» «شقایق دره»، «هفت کچل»، «از طواف تا طف»، «پشت پرچین»، «کمند خاطرات» و «آوارگان عشق» هم روی صحنه رفت.

این هنرمند همچنین یکی از بازیگران اصلی نمایش «خورشید کاروان» بود که حدود ۱۵سال در ایام محرم و صفر در مشهد اجرا شد. بایزان منش در کنار تئاتر، در فیلم و سریال‌های متعددی چون «اسیر» به کارگردانی فاضل راد، «گمشده» ساخته مهدی صباغ زاده، سریال «طوفان شن» به کارگرد انی جواد شمقدری، «فضل بن شاذان» ساخته علی غفاری، «روز باران» اثر اسماعیل براری و سریال «روایت عشق» به کارگرد انی علاءالد ین رحیمی و مرحوم انوشیروان ارجمند به ایفای نقش پرداخت و توانایی هایش در این عرصه را هم به همگان ثابت کرد. آنچه در ادامه می خوانید، گفتار همکاران و دوستان غلام رضا بایزان منش درباره ویژگی های اخلاقی و کاری اوست.

مرد اخلاق

دکتر محمد علی لطفی مقدم، پدر تئاتر خراسان، درباره چگونگی آشنایی خود با غلام رضا بایزان منش توضیح می دهد: حدود چهل سال پیش، مشغول ساخت خانه ای بودم که کارهای تأسیساتش را مرحوم بایزان منش انجام می داد؛ جوانی پرکار و با برنامه که کارهایش را درست پیش می برد. در واقع نظم و مسئولیت پذیری او روی من تأثیر گذاشت و از آنجا رفاقتمان شکل گرفت.

او یادآور می شود: چند وقت بعد از آشنایی مان در یک نمایش صحنه ای، نقشی را بر عهده گرفت و با آنکه سابقه بازیگری هم نداشت، با کنکاشی که انجام داد، نقش را به خوبی دریافت کرد و در اجرای آن موفق بود. همین اتفاق باعث شد یکی از کارگردان های معروف برای حضور در سریالی از او دعوت کند و در یک اثر سینمایی هم جلو دوربین برود.

لطفی مقدم درباره ویژگی هایی که به موفقیت بایزان منش در فعالیت های هنری اش کمک کرد نیز می گوید: او اندام رشیدی داشت که به واسطه آن بسیاری از نقش ها را می توانست برعهده بگیرد. همچنین صورت مهربان و خاصش در ایفای نقش ها به او کمک می کرد. بیانش هم بسیار لطیف و تأثیرگذار بود و هر کلمه ای که می گفت به دل مخاطبان می نشست. مجموع این ویژگی ها باعث شد غلام رضا بایزان منش یک شبه ره صد ساله را طی و در کارهای فراوانی حضور پیدا کند.

به گفته این پیشکسوت تئاتر، بایزان منش در هر نقشی موفق بود، چون روی نقش هایش به خوبی کار می کرد و بعد روی صحنه می رفت.
او درباره ویژگی های اخلاقی بایزان منش نیز می گوید: غلام رضا نمونه بود؛ فردی متواضع و فروتن که با ادب و متانت کامل با اطرافیانش برخورد می کرد.

اثرگذاری در آثار مذهبی

علی جوانمرد، پیشکسوت تئاتر مشهد، نیز با یادآوری خاطره ای درباره مرحوم بایزان منش می گوید: من در داروخانه امام(ره) شاغل بودم و معرف آقای بایزان منش هم بودم تا آنجا استخدام شود. البته او به خاطر فعالیت های هنری اش حدود دو سال بیشتر آنجا نماند ولی در همان مدت تمام تلاشش را کرد تا به مردم کمک کند.

جوانمرد تصریح می کند: زمانی که او در داروخانه کار می کرد، جنگ بود و وضعیت دارو، نابسامان. باوجوداین اگر یک نفر دارویش پیدا نمی شد، پیگیری می کرد تا کارش راه بیفتد. فردی کار راه انداز بود و دوست نداشت کسی در زندگی گرفتار باشد. در واقع بایزان منش درد مردم را می فهمید و امکان نداشت که کسی نا امید از پیشش برود.

او با اشاره به همکاری سی ساله خود با بایزان منش می گوید: طی سال هایی که در کنار هم کار کردیم، جز خلق نیکو و اخلاق خوب چیز دیگری از او ندیدم. بایزان منش همیشه ذکر امام حسین (ع) و لبخند بر لبانش بود.

جوانمرد درباره فعالیت های هنری این هنرمند نیز یادآور می شود: در کارش خیلی موفق بود و با تیپ فیزیکی و استایلی که داشت، نقش هایش را جذاب بازی می کرد.

این هنرمند با اشاره به ایفای نقش به یادماندنی بایزان منش در تئاتر «خورشید کاروان» خاطرنشان می کند: بازی او بیشتر در آثار مذهبی ای که بازی می کرد، به چشم می آمد؛ چون بسیار تأثیرگذار نقش هایش را ایفا می کرد. دو سال پیش که «خورشید کاروان» را روی صحنه بردیم، نوه کوچک من هم در میان بازیگران حضور داشت.

زمانی که به او خبر فوت آقای بایزان منش را دادم، با اینکه کودک است، اشک در چشمش جمع شد و از خوبی های این هنرمند و محبتی که سر صحنه به او داشته است، صحبت کرد.

اخلاقش زبانزد جامعه بود

رضا حسینی، کارگردان تئاتر، نیز بایزان منش را جزو هنرمندان منحصر به فرد می داند و می گوید: هر انسانی، برخی خصلت های خاص خودش را دارد که این خصلت ها باعث می شود به آن شخص امتیازات معنوی و مثبت یا امتیاز منفی داده شود. آقای بایزان منش جزو بازیگرانی بود که از ویژگی های بسیار مثبتی برخوردارند؛ ویژگی هایی که شاید این روزها در جامعه هنری بین خیلی از هنرمندان کمرنگ باشد.

او یادآور می شود: غلام رضا بایزان منش در عرصه تئاتر، تلویزیون و سینما فعالیت می کرد و جزو بازیگران خوب و پیشکسوت ما بود. اما انسانی بود متواضع و فروتن که در عرصه فعالیت هایش تقوا داشت.

به گفته حسینی، خصلت دیگر بایزان منش، سعه صدر و مهربانی و برخورد متینش با بقیه در سطح جامعه بود که شخصیتش را ممتاز می کرد.
این هنرمند یادآور می شود: بیشتر آثاری که غلام رضا بایزانمش بازی کرد، دارای مضمون و محتوای معنوی و مذهبی بود؛ چون عشق و علاقه اش به ائمه(ع) مثال زدنی بود.

حسینی تصریح می کند: وقتی با او، چه روی صحنه و چه بیرون از صحنه برخوردی داشتید، چهره معنوی و مذهبی اش را در صمیمیت و صداقتش مشاهده می کردید. اخلاق این هنرمند زبانزد جامعه تئاتر بود و همه از او به عنوان فردی صادق، صمیمی و فروتن نام می بردند.

او می گوید: به دلیل شرایط بد اقتصادی که در این سال ها داشتیم، بسیاری از این ویژگی ها و شاخصه های اخلاقی در خیلی از افراد ازجمله هنرمندان رنگ باخته است. مسائل مادی بر مسائل دیگر چیره شده و به فضای هنری ما لطمه زده است، ولی زنده یاد بایزان منش تا آخرین لحظات زندگی اش با ویژگی های مثبتش زندگی کرد.

اسوه اخلاق و معرفت

اصغر لشکری، پیشکسوت تئاتر، نیز درباره بیماری غلام رضا بایزان منش توضیح می دهد: دو ماه پیش بود که با من تماس گرفت و گفت من بیمارستانم و امروز، او را از دست دادیم. فقدان بایزان منش فاجعه بزرگی نه تنها برای هنر خراسان، بلکه برای هنر ایران، است.

او یادآور می شود: مرحوم بایزان منش روحیه خوبی داشت اما متأسفانه بیماری نگذاشت بین ما بماند. بیماری سرطان معده به او فشار آورد، به طوری که روزهای آخر دکتر گفت فقط بگذارید استراحت کند و ما غلام رضا را به خانه آوردیم.

لشکری نیز بایزان منش را اسوه اخلاق و معرفت معرفی می کند و می گوید: در این چهل سالی که با غلام ر ضا بایزان منش رفاقت داشتم، به جز دوستی و عشق و معرفت و انسانیت از او ندیدم.

هنرمندی متعهد

علی آزادنیا، بازیگر پیشکسوت تئاتر، نیز پیش تر و در زمانی که درباره بیماری غلام رضا بایزان منش، دوست و هم دوره ای اش، شنیده بود، در گفت وگو با شهرآرادرباره این هنرمند گفته بود: «بایزان منش بسیار فهیم، متواضع و کاربلد است، هنرمندی متعهد که هرکاری را از او خواسته شود، به نحو احسن انجام می دهد و ایده های خوبی دارد.

آزادنیا روزگذشته نیز درپی درگذشت رفیق چندین ساله اش در صفحه اینستاگرام خود دل نوشته ای را منتشر کرد که در بخشی از آن آمده است: «جایی سمت چپ سینه ام درد می کند غلام رضا جان! همان جایی که در انعکاس صدای گام های محکم تو روی صحنه می لرزد... همان جایی که هم پای صدای رسای تو می غرد... همان جایی که با لبخندهای عجیب واقعیت وقت بازی، از ته ته تهش می خندم... جایی سمت چپ سینه ام درد می کند غلام رضا جان! جایی که با هیچ آرام بخشی خوب نمی شود. جایی که هنوز نمی گذارد برای تو زمان فعل هایم ماضی شود... رفاقت که تاریخ انقضا ندارد، که یک روزی یک جایی وداع کنم با تو، پس دوباره سلام غلام رضا جان!»